Malatya’nın İlk Kadın Milletvekili
Kale Gündem – Mahalli seçimlerin atmosferini iyice hissetmeye başladığımız şu günlerde gelin sizleri ilginç ve tarihi bir kişilikle tanıştırayım. Malumunuz Cumhuriyetimiz 11. yılını doldurup 12’den gün aldığı zamanlarda eşitlik ve özgürlük ilkesi ile dünyada birçok ülkeden önce Türk kadınına seçme ve seçilme hakkı verilmişti. Büyük önder Atatürk’ün “Dünya yüzünde gördüğümüz her şey kadının eseridir!” sözüyle de taçlanan bu durum neticesinde kadınlarımız hemen 2 ay sonrası yapılan TBMM 5. dönem seçimlerine katılmış, reformların beşiği olarak adlandırılan Fransız kadınlarından bile önce bu hakka kavuşmuştur. Bu girizgâh ile hazır olduğunuzu düşünerek izninizle kendisini sayfama davet ediyorum. İşte karşınızda bilgisi, entelektüel kişiliği, idealistliği ile bir öğretmen, bir anne ve bir Cumhuriyet kadını, Mihri İffet Pektaş. Eh, böyle değerli bir insan gelir de bize söz düşer mi? Öyleyse kendi hayat hikâyesini kendi ağzından okuyalım.
“Ben Mihri, 1886 yılında Bursa’da zamanın Bursa vali muavini Yusuf Bahaddin Bey ve ev hanımı İclal Hanım’ın kızları olarak dünya penceresini açtım. Çok küçük yaşta İstanbul’a göçtüğümüz için Bursa’ya dair hatırladığım bir anım yok. İlköğrenimimi Tevfik Fikret, Nakiye Hanım, Fazıl Ahmet gibi dönemin kalburüstü öğretmenlerinden ders alarak geçirdim. Laf aramızda Tevfik Fikret öğretmenimin sesi de kendisi de güzeldi, üstü daima temizdi ve o tam manasıyla bir centilmendi.
Daha mezun olmadan Amerikan Kız Kolejinden öğretmenlik teklifi aldım ve çok sevdiğim mesleğime erken yaşta başlamış oldum. Birkaç yıl sonra evlilik ve ilk çocuğumun doğumuyla öğrencilerimden ayrı kalsam da akabinde tekrar ama bu sefer Robert Kolejinde öğretmenliğe başladım. Dile kolay burada 13 yıl İngilizce öğretmenliği yaptım ve hiç hesapta yokken milletvekilliği teklifi aldım. Söylediklerine göre beni son derece aydın, kültürlü ve Atatürk’ün modern Türk kadını tipine uygun olduğum için tercih etmişler. Böylelikle 1935 yılında TBMM’nin 5. Dönem Malatya milletvekili oldum. Hem de Malatya’nın ilk kadın milletvekili; ne mutlu bana! Sonrasında iki dönem daha bu görevi yürüttüm. Seçim bölgemin sorunlarıyla ilgilenmeye gayret göstererek diğer Malatya milletvekilleri ile birlikte bir rapor hazırladım. Bu raporda siz gelecek nesillerin çok işine yaracak, ülkemizin ekonomik bağımsızlığı adına yarar sağlayacak ve en önemlisi genç Cumhuriyetin bilim insanlarını yetiştirecek adımlar atılmasını istedim. Malatya’ya bir çimento fabrikası, pamuk ıslah istasyonu ve numune hastanesi kurularak faaliyete geçmesinin gerekli olduğundan, bölgede değişik yerlere yeni okulların açılmasının eğitime büyük katkı sağlayacağından ve şehrin sulama probleminin çözülmesinin gerekliliğinden bahsettim. Ayrıca Malatya’nın ilçelerindeki önemli sorunları da her platformda dile getirdim. Bunun yanı sıra yine Malatya milletvekili olarak 48. Uluslararası Kadın Kongresi, Türk Dil Kurultayı, Birleşmiş Milletler Kadın Hakları Komisyonu gibi yerlerde çalışmalarım oldu. Fransızca ve İngilizce bildiğimden birçok uluslararası etkinlikte ülkemi temsil ettikten sonra sanırım biraz yoruldum ve 1957 yılında tekrar öğretmenliğe döndüm. Kitap okumayı severdim, özellikle tarih, biyografi, roman ve şiirler çok ilgimi çekerdi. Hatta kitap sevgisini biraz abartmış olacağım ki evimin holünde bulunan kütüphanem ağırlıktan çökmüştü. Emeklilikle birlikte biraz da özellikle sağlık alanında gönüllü çalışmalarım oldu ama şimdi çok vaktimiz olmadığından onları başka zaman anlatırım. Şimdi müsaadenizle gururla taşıdığım Malatya Milletvekilliği apoletiyle yaptığım bir konuşmamdan kısa bir kesit ile misafirliğimi sonlandırmak istiyorum. Bu kısa kesit 1935’ten. Sporu, özellikle futbolu çok seven sizlere belki de bir uyarı olur. Sağlıcakla kalın.”
“Benim bilhassa üstünde durmak istediğim cihet budur. Spor dendiği vakit her şeye rağmen kırarak, dökerek birincilik kazanmak mevzubahis olmamalıdır.
Spor kelimesi; bir oyunda bütün kaidelere riayet ederek güzel oynamak, efendice oynamak ve neticede bazen efendi gibi kaybetmek, bazen efendi gibi kazanmaktır. Yoksa her ne olursa olsun kazanmak, katiyen değildir. Spor, bilhassa gençler arasında dayanışma yaratmak, beraber çalışmak ve neticeyi beraber kazanmaktır; mesuliyeti beraber yüklenmek, sevinci ve zaferi paylaşmak demektir.”
Yazar Notu: Bu konuşma Mihri İffet Pektaş’ın hayatından yazar tarafından derlenmiştir. Pektaş 14 Temmuz 1979’da vefat etmiş ve İstanbul’da Aşiyan Mezarlığında metfundur.
Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir. Kale Gündem Gazetesi’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
12:28
News