Kentin Hareketliliğinde Meydanlar - Kale Gündem - Haberler - Son Dakika Haberleri - Malatya Kale İlçesi
DOLAR

36,1189$% 0.03

EURO

37,8091% 0.67

STERLİN

45,3343£% 0.84

GRAM ALTIN

3.385,31%0,54

ÇEYREK ALTIN

5.611,00%0,43

BİTCOİN

3476431฿%0.46561

İmsak Vakti a 02:00
Malatya KAR YAĞIŞLI
  • Adana
  • Adıyaman
  • Afyonkarahisar
  • Ağrı
  • Amasya
  • Ankara
  • Antalya
  • Artvin
  • Aydın
  • Balıkesir
  • Bilecik
  • Bingöl
  • Bitlis
  • Bolu
  • Burdur
  • Bursa
  • Çanakkale
  • Çankırı
  • Çorum
  • Denizli
  • Diyarbakır
  • Edirne
  • Elazığ
  • Erzincan
  • Erzurum
  • Eskişehir
  • Gaziantep
  • Giresun
  • Gümüşhane
  • Hakkâri
  • Hatay
  • Isparta
  • Mersin
  • istanbul
  • izmir
  • Kars
  • Kastamonu
  • Kayseri
  • Kırklareli
  • Kırşehir
  • Kocaeli
  • Konya
  • Kütahya
  • Malatya
  • Manisa
  • Kahramanmaraş
  • Mardin
  • Muğla
  • Muş
  • Nevşehir
  • Niğde
  • Ordu
  • Rize
  • Sakarya
  • Samsun
  • Siirt
  • Sinop
  • Sivas
  • Tekirdağ
  • Tokat
  • Trabzon
  • Tunceli
  • Şanlıurfa
  • Uşak
  • Van
  • Yozgat
  • Zonguldak
  • Aksaray
  • Bayburt
  • Karaman
  • Kırıkkale
  • Batman
  • Şırnak
  • Bartın
  • Ardahan
  • Iğdır
  • Yalova
  • Karabük
  • Kilis
  • Osmaniye
  • Düzce
a

Kentin Hareketliliğinde Meydanlar

Anadolu Türk İslam şehirlerinin değişmez unsurlarından birisi de meydanlardır. Anadolu’nun Türkler tarafından fethinden önce de kentlerde meydanlık olarak kullanılan mekânlar bulunuyordu. Grek ve Roma kentlerinde meydanlar daha çok açık alanlar olarak algılanmaktaydı. Türk İslam şehirlerinde ise meydanlar kentin fiziki yapısı içinde mahallelerden sonra gelmekteydi.

Kale Gündem – Genellikle işlevleri belirli bir yapı veya yön oluşturan yolların odaklaşmalarını ve bu sayede kent içerisinde geniş halk kitlelerinin belirli bir akış içinde toplanmalarını sağlamaktı. Bu yönüyle meydanlar, Türk kentinde belirli yapıları içine alıyordu.

Türklerin Kayseri’yi fethinden önce de kentte meydanlık olarak kullanılan alanlar bulunuyordu. Bizans kentlerinde kilise meydanı veya şehir meclisinin önünde bulunan geniş alanlar bu amaçla kullanılıyordu. Selçuklu meydanından farklı olarak, bu tür meydanlarda daha çok idari amaçlı toplantılar yapılıyordu. Bir yerleşim yerinin şehir sayılabilmesi için diğer unsurlarla birlikte meydanların da oluşması gerekiyordu. Düz, açık ve geniş yer, alan anlamına gelen “Meydan” Anadolu Türk şehirlerinin oluşumunda ikinci önemli unsuru oluşturmuştur.

Orta Çağ batı kentlerinde meydanlar, genellikle dinlenme yerleri, pazarların kurulması, toplantı ve kutlamaların yapılması gibi sokaklarla aynı gereksinimleri karşılayan mekânlardır.  Orta Çağ Avrupası’nda meydanlar ya kilise meydanının ya da şehir meclisinin önündeki geniş alana benzeyen kamuya ait bir toplanma yeri idi. Ancak Orta Çağ’da İslam kentleri için, aynı amaca yönelik olarak toplanma yeri görevini içeren meydanlar bulunmuyordu.

Bu durum Hristiyan Avrupa kültür çevrelerinde algılanan meydanla, İslam kültür çevreleri için belirlenen meydanın, farklı işlev ve amaçlar taşıdıklarını ortaya koyar. Nitekim bu yaklaşım kentin fiziksel oluşum süreci içerisinde de değişik zamanlarda, hep canlı tutulmuştur.

Meydanları kendi içinde üç ayrı grup hâlinde değerlendirebiliriz: Birincisi, kentsel işlevlerinin sonucu olarak Batılı anlam taşıyan meydanlar, karşılıklı sokakların kesişmesi ile oluşan, bugünkü anlamıyla kavşak olarak tanımlanacak alanlardır. Bu tür meydanlar daha çok dağıtım arteri görevini üstlendiğinden ulaşıma dayalı bir konuma sahiptir. Anadolu kentlerinde bu tür meydanların sayısı fazla değildir.

İkincisi ise merkezinde sosyal içerikli bir yapıyı barındıran ve dolayısıyla buna doğru yönelen sokaklarla, merkezi bir toplanma oluşturan meydanlardır. Anadolu Türk şehirlerinde bu tür meydanlarla oldukça fazla karşılaşılmaktadır. Mahallelerin oluşumunda gelişme-yönlendirmeye paralel olarak sokak izleri de bu şekilde beliriyordu. Bu meydanlarda, geniş halk kitleleri bir arada bulunuyor, köy-şehir ticaret ilişkisi sonucunda da pazarlar bu alanların çevresine yerleşiyordu.

Üçüncü meydanlar ise, ilk ikisinden tamamen farklıydı. Bu meydanlar genellikle geniş alanları oluşturuyordu. Öyle ki sur içinde böyle geniş alanların olması düşünülemeyeceğinden, bu meydanlar ekseriyetle sur dışlarında ve özellikle de kale kapıları yakınlarında yer alıyordu. Bu meydanları ne yollar ne de sosyal içerikli yapılar oluşturuyordu. Bu tür meydanların oluşumunda en etkili unsur, geniş ve uygun açıklıklı topografya idi. Meydanlarda büyük kitlelerin değişik amaçlar için toplandıklarını da tarihi kaynaklardan öğreniyoruz. Konya’daki meydanda devlet misafirlerine karşılama ve uğurlama törenlerinin yapıldığı bilinmektedir.

Herkesin görmesi gereken infazlar da bu meydanlarda yapılırdı. Bu tür meydanlarda, hükümdar ordusuyla eğlenir, değişik şenlikler buralarda yapılırdı. Örneğin 1. Alaeddin Keykubad’ın Kayseri’de ölmeden önce düzenlediği bayram şenliği de böyle bir meydanda yapılmıştı.

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir. Kale Gündem Gazetesi’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

Bülten

YORUMLAR

s

En az 10 karakter gerekli

Gönderdiğiniz yorum moderasyon ekibi tarafından incelendikten sonra yayınlanacaktır.

Sıradaki haber:

Tosun Yusuf Mehmet Barış Manço

HIZLI YORUM YAP

Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz.