Fethin gurur tablosu ‘Panorama 1453’

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Kale Gündem – Çağ açıp çağ kapayan İstanbul’un fethi; dünya tarihi ve İslam tarihi açısından önemli dönüm noktalarından birini oluşturmaktadır. 23 Mart 1453’te Edirne’den yola çıkan fetih ordusu 6 Nisan günü İstanbul’u muhasara etmeye başladı. Elli üç gün süren kuşatma sonucunda “Ya İstanbul beni alır, ya ben İstanbul’u” diye 19 yaşında İstanbul’u fethetmeye karar veren ve 21 yaşında bunu gerçekleştiren genç Osmanlı Padişahı II. Mehmet 29 Mayıs 1453 Salı günü İstanbul’a girmeye muvaffak oldu. Doğu Roma olarak bilinen İmparatorluğa son veren II. Mehmet  “Fatih Sultan Mehmet” unvanını aldı.

İslam Peygamberi Hz. Muhammed’in (sav) “Konstantin’i (İstanbul) elbet fethedilecektir. Onu fetheden kumandan ne güzel kumandan, fetheden asker, ne güzel askerdir” müjdesine nail olmuştur. İşte bu kutlu tablonun genç nesillere tüm yönleriyle tanıtılması ve bu hatıranın yaşatılması için ‘Fetih Müzesi’ fikri ortay çıktı.

Dünyada bunun gibi önemli fetihlerin, savaşların ve olayların resmedildiği birçok panorama mevcut olup müze yerleşkesi olarak savaşların ve hadiselerin bizzat yaşandığı yerlere yapılmışlardır. İstanbul’un fethinin anlatıldığı Panorama 1453’te Topkapı’da bizzat savaşın bütün şiddetiyle yaşandığı yerde inşa edildi.

Panorama 1453 Tarih Müzesi

Topkapı fetih ordularının topyekun yüklendiği savaşın tam orta yeri, o zamanki şartlarda dünyanın en iyi korunan, surları aşılmaz denilen lakin çağ açıp çağlar kapatan Fatih Sultan Mehmed Han’ın Şahi topunun bir tonluk gülleleriyle yıkılan surların önünde. Panorama 1453 Tarih Müzesi, İstanbul’un fethinin bütün merhalelerini bir bir yaşayıp yeniden fethe tanık olacağınız bir mekan.

Burası eski Anadolu Otogarı’nın Topkapı Kültür Parkı’na dönüştürüldüğü yerde kurulmuş tıpkı 29 Mayıs 1453 günü olduğu gibi fethin tüm ihtişamını göstermektedir. Hemen  karşınızda Doğu Roma’nın yıkılmaz denilen surları ve Ulubatlı Hasan’ın burçlarına ‘Osmanlı Sancağını’ diktiği Romanos Kapısını (Topkapı) sol tarafınızda Edirnekapı surlarının şanlı tarihe tanıklık edercesine uzanıp Haliç’e  doğru tırmanışını  ve sağınızda ise Silivri kapı surlarının Marmara denizine doğru uzayışını göreceksiniz. İşte İstanbul’un fethini yeniden tam da burada yaşayacaksınız.

2009 yılı 31 Ocak günü Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Başbakanlığı döneminde açılışını yaptığı, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanımız Kadir Topbaş’ın kendi döneminde başlayıp bitirdiği prestij projelerinden biri olan müze; dünyada benzerleri içinde tek tam panoramik müze olma özelliğini taşımaktadır ve bu bakımdan henüz bir eşi daha mevcut değildir.

‘Panorama 1453 Tarih Müzesi’ ülkemizde bir ilk olmasının yanında dünyadaki örnekleriyle mukayese edildiğinde panorama müzeciliği anlayışına birçok yönden yenilikler getirmiştir. Resim tekniği bakımından diğer ülkelerde bulunan panoramik müzelerden farklı olarak bilgisayar teknolojisinden çokça istifade edilmiştir. Resmin montajı, ölçüleri, kullanılan malzeme, materyaller, aydınlatma ve ses efektleri bakımından birçok ilklere imza atmıştır.

Müzenin yapımı proje koordinatörü Haşim Vatandaşın başkanlığında  Ramazan Erkut, Yaşar Zenalov, Oksana Legka, Ahmet Kaya, Hasan H.Dinçer, Attila Tunca, Murat Efe olmak üzere sekiz sanatçının  aralıksız üç yıl birlikte uyumlu çalışması sonucunda 2005-2008 yılları arasında  tamamlanmıştır.

Müze binası 3 kat olup müzenin kendisi iki bölümden oluşmaktadır  Müze girişinde sizi tüm heybetiyle Fatih Sultan Mehmed Han’ın bir heykeli karşılamaktadır. Eksi bir katından eksi ikiye inilen merdivenin üzerinde ise gemilerin karadan yürütülüşüne dair bir rölyef çalışması size eşlik ediyor.

1.Bölüm: Kronolojik Fetih Sergisi

Tarih Danışmanlığını Prof. Dr. Feridun Emecen Hoca’nın yaptığı müze eksi bir ve eksi iki katlarında içeriğini Prof. Dr. Erhan Afyoncu ve Yrd. Doç. Dr. Coşkun Yılmaz’ın hazırladığı danışmanlığını Mimar Hilmi Şenalp’in yaptığı tasarımını Özkul Eren’in üstlendiği kronolojik olarak İstanbul’un kuruluşunu, fethini ve Fatih Sultan Mehmed Hanın tüm yaşamından pasajların anlatıldığı bir sergi mevcuttur.

Sergi içeriğinde İstanbul’un kuruluşundan başlayıp, fetih hadisinin yer aldığı  tablo ardından kuşatmanın aşamalarının anlatıldığı fethi, Fatih Sultan Mehmed’in çocukluk defterinden tutun da liderliği komutanlığı devlet adamlığına varıncaya kadar hukuk kültür, sanat, medeniyet ve İstanbul’u yeniden inşa faaliyetlerini, savaşların orijinal minyatür gravür ve resimler eşliğinde anlatıldığı ve günümüz bakış açısı ile de modern minyatür çalışmalarının da yer aldığı 54 adet pano mevcuttur.

Eksi iki katında ayrıca Platformun 1/10 ölçekli ve 1/25 ölçekli iki maket çalışması müzenin yapımı konusunda ziyaretçiye farklı bir bakış açısı getirmektedir.

2.Bölüm: Panorama Platformu

Kısa ve karanlık bir koridorun bitiminde kendinizi birdenbire 29 Mayıs gününün sabah aydınlığına uyanmışçasına İstanbul’un fethine mehterin sesiyle topların gümlemesiyle at kişnemeleri ve tekbir sesleriyle şahitlik edeceğiniz zamanın sizi 29 Mayıs 1453 gününe götüreceği ,nabızların tutulduğu nefeslerin kesildiği yer işte bu platformdur… 360 derece sınırsız görsellik sizi savaşın içine Fethin görkemine dahil edecek.

Platform; 38 metre çaplı bir yarım küre üzerine yapılmıştır. 14 metre yükseklik 14 metre genişlikte  olan yarım kürenin iç yüzeyini kaplayan resim, 1304 parçadan oluşup toplamda  2350 metrekare ile dünyada gökyüzünün resme dahil edildiği tek tam panoramik resim olma özelliğine sahiptir. Resimle ziyaretçi platformu  arasındaki 650 metrekarelik gerçek alanda başta Macar Urban’ın döktüğü Şahi Topun maketi olmak üzere 3 boyutlu objelerin savaş aletlerinin topların güllelerin konulduğu platformla birlikte, toplam 3000 metrekarelik dev bir büyüklüğe ulaşmakta ve ziyaretçinin bütün duyularına hitap eden bir gerçeklik duygusu yaşatmaktadır.

Resim içerisinde en önemli ayrıntılardan birincisi proje yönetmeninin hazırladığı ,15. yüzyılın ünlü İtalyan Ressam Gentile Bellini’nin 1480 yılında resmettiği 48 yaşındaki Fatih Tablosu’ndan yola çıkılarak, bilgisayar teknolojisiyle gençleştirme yapılarak hazırlanan 21 yaşındaki genç Fatih’in resmidir. Bununla birlikte Sultan’ın  yakın korumaları olan solak askerlerin ve bazı komutanların yüzleri; resimleri oluşturan sekiz sanatçının kendi yüzlerini resimlemesi ile bahsi gecen figürlerin çehrelerine biraz daha fazla gerçeklik kazandırmış ve ziyaretçiler için ayrıca ilgi konusu olmuştur. Diğer figürler için tekrara düşmemek adına hemen hemen hepsi gerçek çehrelerden seçilen duygu durumlarını yansıtacak şekilde 10 bin figür oluşturulmuştur.

Dünyada 30 kadar ‘Panorama Müzesi’ mevcut olup hiçbirinde gökyüzü resme dahil edilmemiştir. Sadece ufuk hattından sonrası kumaşla kaplanmış kubbeler mevcuttur. Fakat 1453 Tarih  Müzesi’ndeki resmin sınırları mevcut olmadığından gökyüzünün resme dahil edilmiş olmasından dolayı  resmin bir bitiş noktası mevcut değildir. Dolayısıyla resme bakan kişi optik alışkanlıklarıyla eserin gerçek boyutlarını kavrayamamaktadır. Ziyaretçi, platforma çıktığı andan itibaren 10 saniye kadar sürecek bir şok yaşamaktadır. Bu durum, sanki dışarıdaymış gibi yaşama duygusu, resmin gerçekliğini ve boyutlarını kavramayı sağlayacak referanslar, başlangıç ve bitiş gibi dayanak noktaları bulamamanın şaşkınlığıdır. Burası insana, kapalı bir mekâna girildiği halde, bir şekilde tekrar üç boyutlu dış bir mekâna çıkılmış duygusunu yaşatmaktadır.

Platformda mehter eşliğinde gezerken projesi bizzat Fatih Sultan Mehmed Han tarafından çizilen Macar topçu ustası Urban’ın döktüğü 8 metre uzunluğunda tonlarca ağırlıkta, her bir güllesi bir ton olan Şahi Top’un ateşlendiği andaki sıcaklığını ellerinizi uzatsanız sanki hissedecekmiş gibi olacağınız ve sonra dönüp Konstantin surlarındaki yıkıcı etkisine tanık olacağınız, surlardan dökülen kızgın yağlara, Grejuva ateşine rağmen surlara tırmanan Yeniçerileri, gönüllü Akıncıları, hele de serdengeçtilerin en önde yalın kılıç düşmanı yaran cenk seslerini hafızanız hiç unutmayacak. Yüz bin kişilik fetih ordusunun kösler, davullar, nakkareler eşliğinde  tekbir sesleri sizi kuşatacak farkına varmadan eşlik edeceksiniz.

İstanbul’un orta yerinde Zeytinburnu ilçemizde Topkapı’da fetih alanında açıldığı günden bugüne her yıl yaklaşık bir milyon kişinin ziyaret ettiği bu ‘Fethin Gurur Tablosu Panorama 1453 Tarih Müzesine’ bu yıl fethin 563. yılında fetih haftasında herkesi burada Fatih Sultan Mehmed Han’ı anmak anlamak ve yeniden İstanbul’un fethine tanık olmaya o kutlu zaferi yeniden yaşamaya davet ediyoruz

Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir. Kale Gündem Gazetesi’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.